- Μπακού
- (Baku). Πόλη (1.708.000 κάτ. το 1999) και πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν. Σύμφωνα με την παράδοση, η πόλη ιδρύθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο, αλλά ίσως είναι ακόμα πιο παλιά. Η ονομασία της, που προέρχεται από τα περσικά, σημαίνει φύσημα ανέμου. Αποτέλεσε μέρος της ισλαμικής αυτοκρατορίας από τον 7o αι. έως το 1583, οπότε κατακτήθηκε από τους Τούρκους. Το 1606 περιήλθε στους Πέρσες, που σε όλη τη διάρκεια του 18oυ αι. αναγκάστηκαν να την υπερασπίσουν από τις επιθέσεις των τσάρων της Ρωσίας, στους οποίους περιήλθε οριστικά το 1806. Τον περασμένο αιώνα υπήρξε ένα από τα κυριότερα κέντρα του σοβιετικού εργατικού κινήματος. Το Μ. βρίσκεται στο βάθος του ομώνυμου κόλπου, στη νότια ακτή της χερσονήσου Αψερόν, η οποία προεκτείνεται από τη δυτική ακτή της Κασπίας θάλασσας. Μικρό λιμενικό κέντρο κατά το παρελθόν (15.000 κάτ. το 1885), οφείλει τη σπουδαία και γρήγορη οικονομική και δημογραφική ανάπτυξη του στην εκμετάλλευση των πλουσιότατων κοιτασμάτων πετρελαίου της γύρω ζώνης, η οποία άρχισε γύρω στο 1870 και σήμερα αριθμεί 4.000 φρέατα. Η σύγχρονη μητρόπολη με τους μεγάλους δρόμους και τα κομψά σπίτια, τα προάστια της οποίας καταλαμβάνουν ολόκληρη τη χερσόνησο Αψερόν, εκτείνεται κοντά στο παλαιό κέντρο που περιβάλλεται από τείχη του 12oυ αι. Ένας μεγάλος κυλινδρικός πύργος, που ονομάζεται της Παρθένου (12ος αι.), το ανάκτορο του Χαν, μεγαλοπρεπές κτίριο αραβικού στυλ, που χρονολογείται ίσως από τον 15o αι., το τζαμί του Χαν (1442), είναι τα πιο ενδιαφέροντα μνημεία. Η πόλη είναι έδρα πανεπιστημίου και φιλοξενεί την Ακαδημία Επιστημών του Αζερμπαϊτζάν, καθώς και πολυάριθμα μουσεία και θέατρα. Μια και βρίσκεται στη διασταύρωση των κυριότερων συγκοινωνιακών αρτηριών από τον Εύξεινο Πόντο, από το Δέλτα του Βόλγα και από το Ιράν, το Μπακού είναι σημαντικός συγκοινωνιακός κόμβος, ο οποίος συνδέεται με έναν πετρελαιαγωγό (883 χλμ.) με την Μπατούμ στον Εύξεινο Πόντο και εξυπηρετείται από έναν αερολιμένα. Από το λιμάνι εξάγονται προς το Αστραχάν και στα κέντρα του Βόλγα πετρέλαιο, προϊόντα πετρελαίου, μηχανές και αλιεύματα. Σπουδαία είναι επίσης η βιομηχανική δραστηριότητα της πόλης.
Dictionary of Greek. 2013.